سموم کشاورزی (قسمت اول)
در طول تاریخ علفهای هرز و بعضی از بندپایان به عنوان دشمن انسان در جهت کاهش محصولات کشاورزی و ناقل بیماریها شناخته شدهاند و انسان از بدو پیدایش و به ویژه از آغاز متمدن شدن، همواره به دنبال روشهای مقابله با این دشمنان بوده است. در زمانهای قدیم انسان از مواد طبیعی موجود مانند مواد معدنی و گیاهی برای مبارزه استفاده مینمود، لازم به ذکر است که تا قبل از شروع جنگ جهانی دوم اکثر مواد شیمیایی استفاده شده بر علیه آفات از مواد معدنی چون آرسنیک و گوگرد بودند. و به طور همزمان، استفاده از گیاهانی همچون گل پیرتروم، نیکوتین و روتنون نیز مرسوم بود. با همه مسائل و اشکالاتی که کنترل شیمیایی آفات به همراه دارد، با دانش فعلی بشر و نیاز به تامین غذای جمعیت رو به افزایش جهان، استفاده از سموم به عنوان جزئی از مدیریت تلفیقی اجتناب ناپذیر است. در خصوص آفات، بیماری و علفهای هرز سه نکته پیشگیری،کنترل و ریشهکنی مطرح میباشد. مسئله پیشگیری یعنی جلوگیری از ورود آفت، بذر با عامل بیماریزا به مزرعه. اگر این مورد به خوبی اجرا شود از خسارت جلوگیری گردیده و مقرون به صرفه میباشد و لیکن برخی از عوامل که کنترل آنها از دسترس انسان خارج است، مسئله پیشگیری را دچار نقصان کرده است. ریشهکنی نیز نمیتواند به طور کامل انجام پذیرد چون این امر زمانی ممکن است که به عنوان مثال همه بذور علفهای هرز در یک زمان سبز شوند تا توسط سمپاشی و یا دیگر روشها ریشهکن شود. همچنین با توجه به این که تعداد زیادی از انواع بذور علفهای هرز میتوانند در حالت خواب به سر برده و سالهای زیادی را در این وضع بمانند لذا نمیتوان آنها را از بین برد و به طور کلی ریشهکن کرد. بنابراین نتیجه میگیریم که به صورت صد در صد نمیتوانیم با آفات، بیماری و علفهای هرز مبارزه نماییم پس راه مناسب آن روش کنترل یعنی پایین نگه داشتن جمعیت علفهای هرز و کاهش دادن خسارت آنها میباشد. کنترل توسط روشهای متنوعی انجام میپذیرد که از آن جمله میتوان به روشهای ذیل اشاره کرد. 1- روش کنترل مکانیکی: یعنی استفاده از شخم با انواع ادوات کشاورزی مناسب و نیز انجام وجیندستی جهت از بین بردن علفهای هرز که هم به عنوان آفت و هم به عنوان میزبان هستند. 2- روش کنترل زراعی: این روش شامل کلیه مسائل زراعی از قبیل رعایت تناوب زراعی، انتخاب ارقام مناسب، عملیات خاکورزی، انتخاب زمان کاشت مناسب، تنظیم دور آبیاری، رعایت کاشت بذر در عمق، تراکم مناسب و نیز کشت گیاهانی که توان رقابتی آنها بالا می باشد. 3- روش کنترل بیولوژیک: یعنی استفاده از موجودات زنده مانند جانوران، حشرات، قارچها، باکتریها و ... به عنوان دشمنان طبیعی شناخته شده برای کنترل آفات، بیماری و علفهای هرز که در برخی موارد کاربرد داشته ولی فعلاً در بیشتر موارد در مرحله تحقیقاتی است. 4-روش کنترل فیزیکی: عمل بوجاری و جداسازی بذر علفهای هرز از بذور زراعی، استفاده از آتش برای کنترل علفهای هرز در حاشیه مزراع و جاده ها از روشهای کنترل فیزیکی میباشند. 5 – روش کنترل شیمیایی: استفاده از سموم شیمیایی را شامل میشود که از راههای موثر و زود بازده بوده ولی باید اصول آن را رعایت گردد (از نظر مقدار، زمان مصرف، نوع پاشش و ...). 6- روش کنترل تلفیقی: یعنی استفاده از مجموعه روشهای گفته شده در بالا که بهترین نتیجه را داشته و علاوه بر صرفه اقتصادی، عوارض سموم شیمیایی وآلودگیهای محیط زیست را نیز کاهش میدهد و از روشهای کنترل مورد توصیه است.